Image
प्रज्ञेचा शोध की पदव्यांचा बाजार? – एका नव्या शैक्षणिक क्रांतीची गरज प्रत्येक मनुष्य एका विशिष्ट जन्मजात ओढीसह (Natural Inclination) जन्माला येतो. बौद्धिक प्रगल्भता ही केवळ प्रयत्नसाध्य नसून ती उपजत असते. जर केवळ प्रयत्नांनी कोणीही काहीही बनू शकला असता, तर आज गल्लीतले सर्व विद्यार्थी ‘अल्बर्ट आईन्स्टाईन’ झाले असते. पण वास्तव वेगळे आहे. "आजची शिक्षण पद्धती माणसाची नैसर्गिक प्रज्ञा ओळखण्याऐवजी तिला एका ठराविक साच्यात कोंबण्याचा प्रयत्न करत आहे." १. आजच्या शिक्षण पद्धतीची शोकांतिका शाळा आणि महाविद्यालये केवळ ‘माहितीचे साठे’ तयार करत आहेत. सृजनशीलतेचा विकास करण्याऐवजी मेंदूवर नाहक ताण दिला जात आहे. आजचे शिक्षण ‘सेवा’ देणारे तज्ज्ञ घडवण्याऐवजी, ‘पैसा’ कमावणारे रोबोट तयार करत आहे. पदवी मिळवण्यामागे सेवा हा भाव नसून पैसाच प्रेरणा ठरत आहे. २. कौशल्यपूर्ण आणि थेट शिक्षण: काळाची गरज आपल्याला अशा शिक्षण व्यवस्थेची गरज आहे जिथे शिक्षण केवळ पुस्तकी न राहता प्रत्यक्ष अनुभवाधार...

साम्यवाद आधारित आदर्श व्यवस्था और गरीबी उन्मूलन

साम्यवाद आधारित आदर्श व्यवस्था और गरीबी उन्मूलन

यदि समाजवादी/साम्यवाद आधारित लोकतांत्रिक व्यवस्था को व्यवहारिक रूप दिया जाए, तो गरीबी का उन्मूलन संभव है। इसके लिए खेती, स्वास्थ्य, शिक्षा, न्याय, कला और खेल जैसे सभी क्षेत्र सरकारी नियंत्रण और सामाजिक भागीदारी के अंतर्गत आएँ।

एकीकृत भुगतान प्रणाली

हर व्यक्ति सेवा देगा और बदले में उसे आर्थिक पारिश्रमिक मिलेगा। यह पारिश्रमिक पूरी तरह कैशलेस (डिजिटल या चेक) होगा। सभी को समान बेसिक आय मिलेगी; इसके अतिरिक्त कार्य की प्रकृति, उपयोगिता, मेहनत, समय, कौशल और विशिष्टता के आधार पर इंसेंटिव दिया जाएगा।

खेती क्षेत्र का विभाजन

1) योजना विभाग (Planning)

  • देश-विदेश की खाद्य आवश्यकताओं का अध्ययन व वार्षिक योजना तैयार करना।
  • जलवायु, मिट्टी, जल-उपलब्धता और भौगोलिक परिस्थिति के अनुसार फसल समूह तय करना।
  • किसानों को बीज, खाद और अन्य संसाधन उपलब्ध कराना (Contract Farming मॉडल पर)।

2) उत्पादन विभाग (Production)

  • योजना विभाग के निर्देशानुसार समय पर और गुणवत्ता के साथ कृषि उत्पादन करना।

3) विपणन विभाग (Marketing)

  • किसानों से उपज का अधिग्रहण कर उसकी बिक्री करना (दलाल-मुक्त व्यवस्था)।
  • सारी बिक्री डिजिटल/चेक से; प्राप्त राशि सरकारी कोष में जमा होगी।
  • डिजिटल सिस्टम से सभी का वेतन सीधे उनके बैंक खाते में जाएगा।

कैशलेस लेन-देन के लाभ

  • हर आर्थिक लेन-देन on-record रहेगा, इसलिए किसी भी समय प्रमाण प्रस्तुत करना आसान।
  • भ्रष्टाचार, हवाला, काला धन और संगठित अपराध पर प्रभावी अंकुश।
  • कर-आधार व्यापक होने से सरकार को स्थिर राजस्व मिलेगा—जिसका उपयोग विकास और गरीबी उन्मूलन में होगा।

निष्कर्ष

समान बेसिक आय + पारदर्शी डिजिटल भुगतान + प्रदर्शन-आधारित इंसेंटिव के साथ यह व्यवस्था न्याय, पारदर्शिता और समानता स्थापित कर सकती है, और गरीबी को जड़ से खत्म करने का आधार बनेगी।

Comments

Popular posts from this blog

✍️ अखेर अवतरली गंगा; शिवपिंडीवरील रक्ताभिषेक पावन झाला लोकप्रतिनिधींच्या भगीरथ प्रयत्नांना यश

भारतातील शेती व्यवसाय: बाजारभाव जुगारासारखा का झाला? इतर देशांतही अशीच परिस्थिती आहे का?

MSP क्यों आवश्यक है?